«Муниципальное казенное общеобразовательное учреждение
«Средняя общеобразовательная школа им. В.Х. Кагазежева
с.п.Псынабо»

«Рассмотрено»
Руководитель МО
гуманитарного цикла
_______/
А.М.Шомахова /

«Согласовано»
Заместитель директора
по УВР
_______/Р.Б.Шугушхова /

«Утверждаю»
Директор МКОУ СОШ
с.п.Псынабо
_________/И.Х.Теувова/

Приказ № 111
от 28.08.2021

Протокол № 1
от 27.08.2021

Рабочая программа
Предмет
Класс
Учебный год
ФИО учителя

Кабардиночеркесская
литература
10-11
2021-2022
Индарокова Р.В

о

1.Еджак1уэхэм ягъуэтын хуей щ1эныгъэмрэ есэныгъэхэмрэ.
10-11 классхэм адыгэ литературэр щегъэджыным къалэну къегъэув:
Ныбжьыщ1эхэм литературэм къыхахыу зэхэщ1ык1 лъагэрэ гъэсэныгъэ
дахэрэ хэлъу къэгъэтэджыныр;
Ц1ыхум и щапхъэхэр, гуп хэтык1э хабзэхэр благъэми хамэми яхуэфащэ
пщ1эмрэ нэмысымрэ къагуры1уэу, Хэкур ф1ыуэ ялъагъуу, дэтхэнэми
лъысыпхъэ пщ1эр хуащ1ыжу къэгъэхъуныр;
Литературэ образ щыпкъэхэр я гъуазэу щ1эблэр жылагъуэ гъащ1эм хэшэныр,
ц1ыхубэм хигъэщхьэхук1а лъап1эныгъэ нэхъыщхьэхэр къыгуры1уэу, адыгэ
хабзэмрэ нэмысымрэ хуэпэжу къэгъэхъуныр;
Къэралымрэ унагъуэмрэ я пащхьэ щихь жэуаплыныгъэхэр зыхегъэщ1эныр,
лъэпкъхэм яку дэлъ зэныбжьэгъуныгъэр гъэбыдэным, ц1ыхухэм
шынагъуэншагъэ псэук1э къахузэгъэпэщыным и бэнак1уэу къэгъэтэджыныр;
Анэдэлъхубзэм хуэфащэ пщ1эр хуащ1у ик1и абы иригушхуэу къэгъэхъуныр;
Лъэпкъ литературэм и тхыдэмрэ и нобэрей щытык1эмрэ куууэ щыгъуэзэныр;
Ц1ыхугъэм, гущ1эгъулыныгъэм хуэгъэсэн, нэгъуэщ1 лъэпкъ культурэхэм,
динхэм шы1эныгъэрэ зыхэщ1ык1рэ хуа1эу гъэсэныр
Адыгэ литературэр егъэджыныр къызэгъэпэщыпхъэщ компетентностнэ
(лъэк1ыныгъэхэм зезыгъэужь ) бгъэдыхьэк1эм тету. Абы тещ1ыхьауэ
епщ1анэ классым зыщаужь :коммуникативнэ (зэрызэгуры1уэ, зэрызэпыщ1а)
компетенцэхэм, культуроведческэ компетенцэхэм.
10-11 классхэм щеджэ еджак1уэхэм адыгэбзэмк1э ягъэзэщ1апхъэ
лэжьыгъэхэр, я зэф1эк1хэр, щ1эныгъэр егъэф1эк1уэнымк1э ахэр
зыхуэунэт1ахэр (компетенцэ елъытауэ)
Щ1эныгъэм и ф1агъыр къэзыгъэлъагъуэ унэт1ыныгъэхэр:
- предметымк1э ягъуэт лъэк1ыныгъэхэр (предметные компетенции)
- гъащ1эм, ц1ыхухэм яхэтынымк1э ягъуэт лъэк1ыныгъэхэр (социальные
компетенции)
- культурэ куэдым хэзэгъэнымк1э, ар зыхащ1энымк1э ягъуэт
лъэк1ыныгъэхэр (поликультурные компетенции)
- информацэ зэхуэхьэсыным, абы и къэгъэсэбэпык1эм ехьэл1ауэ ягъуэт
лъэк1ыныгъэхэр (информационные компетенции)
- гъэсэныгъэ елъытауэ ягъуэт лъэк1ыныгъэхэр (общекультурные
компетенции).
10-11 классхэм щадж темэхэм къыдэк1уэу еджак1уэхэм нэгъуэщ1 тхак1уэусак1уэхэм я тхыгъэщхьэхуэхэр ядж, абы къыхэк1ыу 1эмал имы1эу езырезыру ялэжьхэр, творческэ проектхэр, нэхъыбэу хэгъэхьэпхъэщ.
Адыгэ литературэр щебгъаджэк1э къэбгъэсэбэп хъунущ мы къэк1уэну
1эмалхэр (методхэр):

Къэхутэныгъэ, проектнэ, зэгуры1уэныгъэ, продуктивнэ, репродуктивнэ,
проблемнэ егъэджэныгъэ, еджак1уэхэм къазэрыщыхъу, экскурс,
нэгъуэщ1хэри: Мы къэк1уэну щытык1эхэр (формэхэр): щхьэзакъуэ
лэжьыгъэхэр, къэ1уэтэныгъэ, зэпсэлъэныгъэ, къэ1уэтыныгъэмрэ
зэпсэлъэныгъэмрэ зэгъусэу, нэгъуэщ1хэри .
Еджак1уэхэм ягъуэта щ1эныгъэр къызэрапщытэ щ1ык1эхэр:
- жьэры1уатэу блэк1а темэхэр къапщытэк1эрэ,
- тхыгъэ лэжьыгъэхэр ятхк1эрэ,
-тест лэжьыгъэхэр ягъэзащ1эк1эрэ,
-художественнэ тхыгъэр зэпкърахк1эрэ, нэгъуэщ1эхэри.










ныбжьыщ1эхэм литературэм къыхахыу зэхэщ1ык1 лъагъэрэ гъэсэныгъэ
дахэрэ яхэлъу къэгъэтэджыныр;
ц1ыхугъэм и щапхъэхэр, гуп хэтык1э хабзэхэр, благъэми хамэми
яхуэфащэ пщ1эмрэ нэмысымрэ къагуры1уэу, Хэкур ф1ыуэ ялъагъуу,
жылагъуэ 1уэхухэмрэ щхьэзакъуэ гурыгъухэмрэ зэрагъэзэгъыфу,
дэтхэнэми хуэфащэ пщ1эр хуащ1ыфу къэгъэхъуныр;
литературнэ образ щыпкъэхэр и гъуазэу щ1эблэр жылагъуэ гъащ1эм
хэшэныр, ныбжьыщ1эхэм я зэф1эк1хэмрэ зэчиймрэ къэзэ1уегъэхыныр,
дунейпсо ц1ыхубэм хигъэщхьэхук1а лъап1эныгъэ нэхъыщхьэхэр
къыгуры1уэу, адыгэ хабзэмрэ нэмысымрэ хуэпэжу къэхъуныр,
къэралымрэ унагъуэмрэ я пащхьэ щихь жэуаплыныгъэр зыхегъэщ1эныр,
лъэпкъхэм
яку
дэлъ
ныбжьэгъугъэр
гъэбыдэным,
ц1ыхухэм
шынагъуэншагъэ
псэук1э
къахузэгъэпэщыным
и
бэнак1уэу
къэгъэтэджыныр;
еджак1уэхэр я анэдэлъхубзэк1э зек1уэ 1уэры1уатэмрэ тхыгъэ
нэхъыф1хэмрэ щыгъуазэ щ1ыныр, абык1э хуэфащэ пщ1э анэдэлъхубзэм
хуащ1у ик1и иригушхуэу къэгъэхъуныр;
1уэры1уэтэм и л1эужьыгъуэхэр, литературэ тхыгъэхэр псэк1э зыхащ1эу,
зэпкърахыфрэ абы хэлъ ф1агъхэмрэ щыщ1эныгъэхэмрэ литературэмрэ
тхыдэмрэ ящыщ щапхъэхэр къагъэсэбэпурэ къагъэнэхуэфу, езы-езыхэми
псалъэр эстетикэм и хабзэк1э ягъэшэрыуэфу, литературэр гъуазджэм и
нэгъуэщ1 пкъыгъуэхэм зэрыдэгъуэгурык1уэмрэ къызэрыщхьэщык1ымрэ
1упщ1у зэхащ1ык1ыу егъэсэныр.

Еджак1уэхэм ябгъэдэлъ
щ1эныгъэр, зэф1эк1ыр, есэныгъэхэр
къызэрапщытэ 1эмалхэр: четвертым
и щ1эдзэгъуэмрэ и к1эухымрэ
еджак1уэхэм я зэф1эк1ыр къэпщытэныгъэ, жьэры1уатэ, фронтальнэ жэуап
тыныгъэ. Гук1э зэгъэщ1эн, гъэхуауэ, зэхэщ1ык1ыгъуэу текстым
къеджэн, тест
лэжьыгъэхэр, комплекснэу текстыр зэпкърыхыныгъэ,
къызэрапщытэ изложенэхэр, къызэрапщытэ сочиненэхэр, зэпэщауэ текст
зэхэгъэувэн.
 тхакIуэм (усакIуэм) и гъащIэмрэ и литературэ лэжьыгъэмрэ теухуа
Iуэхугъуэ нэхъыщхьэхэр;
 художественнэ тхыгъэр зытепсэлъыхьыр, зытеухуар;
 тхыгъэ яджым
нэхъыщхьэхэр;

къыхэщ

зэманым

(лIэщIыгъуэм)

и

щытыкIэ

 художественнэ тхыгъэ яджым и сюжетыр, и ухуэкIэм и нэщэнэ
нэхъыщхьэхэр, образхэм я ухуэкIэр;
 ядж тхыгъэхэм персонажхэм щагъэзащIэ къалэныр;
 литературэм художественнэ образым, литературэ сурэтым, типым,
романтизмэм, реализмэм теухуа гурыIуэныгъуэхэр;
 гукIэ зэрагъэщIэн хуейуэ школ программэм
художественнэ тхыгъэхэмрэ пычыгъуэхэмрэ.

къыщыгъэлъэгъуа

Жьэры1уатэу:
- Художественнэ тхыгъэм гъэхуауэ, зыхэщ1эгъуэу къеджэн;
- Еджак1уэхэм къа1уэтэжынум и план зэхегъэлъхьэн;
- Художественнэ тхыгъэ яджам теухуауэ я гупсысэхэр жегъэ1эн.
Тхыгъэк1э:
- публицистикэ, критикэ тхыгъэхэм теухуа конспект, план, тезис хуэдэхэр
зэхэлъхьэн;- публицистикэм и нэщэнэхэр хэлъу сочиненэ тхын;
- зы лэжьыгъэм е зыбжанэм ипкъ итк1э литературэ темэ гуэрым теухуа
докладрэ рефератрэ тхын;
- езыр-езыру зэджа тхылъым (тхыгъэм), зэплъа кинофильмым,
теленэтыным, спектаклым теухуа сочиненэ тхын
литературэм художественнэ образым, литературэ сурэтым, типым,
романтизмэм, реализмэм теухуа гурыIуэныгъуэхэр.
Еджак1уэхэм яхузэф1эк1ын хуейщ:

- тхак1уэм (усак1уэм) кьигьэлъагьуэ тепльэгьуэхэмрэ 1уэхугъуэ
щхьэхуэмрэ я нэгу къыщ1агьэхьэжын;
- тхыгъэр щызэпкърахк1э абы и идейно-художественнэ щытык1эр
къыхалъытэн;
- тхыгьэр зыщыщ литературнэ л1эужьыгъуэхэр (родыр) къащ1эфын
(эпос, лирикэ, драмэ);
проблемэ нэхъыщхьэхэр къахутэн;
- литературнэ тхыгьэм и идейно-художественнэ мыхьэнэр
къэхутэнымк1э изобразительнэ 1эмалхэм, сюжетым, тхыгъэм и ухуэк1эм
(композицэм), хэт образхэм я кьалэныр къахутэн;
- художественнэ тхыгьэм и къалэн нэхъыщхьэр убзыхунымк1э
литературнэ л1ыхъужьхэм я мыхьэнэр къахутэн;
- литературнэ л1ыхъужьхэмрэ художественнэ тхыгьэхэмрэ хуа1э
щытык1эм и щхьэусыгьуэр къыжа1эжын.
- художественнэ, литературнэ, критическэ тхыгъэхэм тэмэму, псынщ1эу,
зэхэщ1ык1ыгьуэу макъкък1э къеджэн;
- жъэры1уатэу ик1и тхыгьэк1э къа1уэтэнум и план зэхалъхьэн;
- литературно-критическэ тхыгьэм и планрэ консепктрэ зэ¬халъхьэн;
- литературнэ темэ гуэрым теухуа доклад е реферат ягъэхьэзрын (зы
источникым ипкь итк1э);
- къызэджа художественнэ тхыгъэм, зэплъа кинофильмым, телевизионнэ
кьэтыныгьэм, спектаклым теухуа рецензэ (е отзыв) ятхын;
- псалъалъэхэр, энциклопедическэ справочникхэр, библиографическэ
указателхэр къагьэсэбэпын, ягьэ1эрыхуэн.
- Лъэпкъ тхак1уэ пажэхэм гъащ1эмрэ я литературэ гъуэгъуанэмрэ;
- Литературэ тхыгъэр зытеухуар гъэхуауэ къи1уэтэжыныр;
- Иджа тхыгъэр зытеухуар, абы къыщыхъу – къыщыщ1эхэр;
- Художественнэ тхыгъэр анализ щ1ыныр;
- Художественнэ тхыгъэр жылагъуэ гъащ1эм егъэпщэныр, щэнхабзэм
дежк1э абы и мыхьэнэр гъэбелджылыныр;
- Тхыгъэр зыхыхьэ пкъыгъуэр, жанрыр зэхэгъэк1ыныр;
- Литературэ тхыгъэ зэмыл1эужьыгъуэхэр зэгъэпщэныр;
- Тхак1ум и 1уэху еплъык1эр къыхэгъэбелджылык1ыныр;
- зэджа тхыгъэм зригъэгупсысахэм, абы къыщы1эта 1уэхугъуэхэм
зэхэщ1ык1ыгъуэу тепсэлъыхьыжыныр.
- езыр-езыру зэджа тхылъым (тхыгъэм), зэплъа кинофильмым, теленэтыным,
спектаклым теухуа сочиненэ тхын

2. 10-нэкласс.
Къэбэрдей-шэрджэс литературэр зэрызэхэлъымрэ абы
къызэщ1иубыдэмрэ
Адыгэ литературэр Хэку зауэшхуэм и зэманымрэ зауэ нэужь япэ илъэсхэмрэ.
Адыгэ литературэр 50-80-90 гъэхэм.
К1ыщокъуэ А.П. и творчествэр .
К1ыщокъуэ А. и гъащ1эмрэ литературнэ лэжьыгъэмрэ. «Сык1уэнт нэхъ
псынщ1эу…», «Насып», «УУзыншэм сэ жызо1э…» «Насып», «Ф1ымрэ
1еймрэ», «Гумызагъэ» усэхэр«Уи Хэку жыг закъуэ ф1эк1 имытми»,
«1уащхьэмахуэ», «Кхъужьей къудамэ» усэхэр. «Сэлэт шырыкъу»,
«Зэкъуэшит1», «Телъхьэ уанэр си шым» усэхэр. «Дунейм имы1э
къегъэжьап1э», «1эдакъэм щ1эк1», усэхэр К1ыщокъуэм и поэмэхэр, прозэр
Литературэм и теорие. Риторическэ упщ1э. «Лъапсэ» романым и
ухуэк1эр,зэрытха бзэм хэлъ щхьэхуэныгъэхэр. «Лъапсэ» романыр
зытеухуар,гупсысэ нэхъыщхьэр,образхэр.
Шортэн А. и гъащ1эмрэ и лит-нэ лэжь.
«Бгырысхэр»роман-тетралогие. Къэбэрдеймрэ Урысеймрэ я зэкъуэтыныгъэм
и мыхьэнэр романым къызэрыщыгъэлъэгъуар. «Мурат» пьесэр зытеухуамрэ
къи1уатэ гупсысэ нэхъыщхьэмрэ. Шортэным и творчествэм ди литературэм
щиубыд увып1эр. Класс щ1ыб сыхьэт. «Къазэнокъуэ Жабэгъы»Шортэн А.
К1уащ Б
и гъащ1эмрэ и лит-нэ лэжь Хэкум, лъэпкъым, лъахэм теухуа К1уащым и
усэхэр. К1уащ Б и поэмэхэмрэ и балладэхэмрэ. «Нэху» поэмэр. К1уащ Б и
усэхэмк1э урок- зэпеуэ.Класс щ1ыб сыхьэт.
Нало А
Нало А. и гъащ1эмрэ и творческэ гъуэгуанэмрэ. И прозэм къа1уатэ
гурыщ1эр. «Псыхьэ нанэ» рассказыр. «Нэхущ шу» романым и темэ
нэхъыщхьэр.
Хьэнфэн Аи гъащ1эмрэ и лит.-нэ лэжь-рэ. Хьэнфэн А. и усэхэм гъэсэныгъэ мыхьэнэ
яхэлъыр. «Адыгэ нэмыс» усэр зытеухуар, и гупсысэ нэхъыщхьэр
«Джэгузэхэшэ», «ЦIыхугъэ», «Инжыдж 1уфэ», «Насып 1уащхьэ»
(нэгъуэщI усэхэмкIи зэпхъуэкI хъунущ) усэхэр, абыхэм яIэ гъэсэныгъэ
мыхьэнэр.

«Адыгэ нэмыс» усэр уэрэд зыщIа гупсысэ нэхъыщхьэр. Адыгэ
нэмысыр, лъэпкъым и хьэл-щэн нэхъыфIхэр усэм къыщыгъэлъэгъуа
зэрыхъуар.
Хьэнфэн Алим шэрджэс лирик нэхъыфIхэм зэращыщыр. Абы и усэхэм
темэ нэхъыщхьэу хэкур, жылагъуэ Iуэхухэр, лэжьыгъэр, лъагъуныгъэр,
зауэмрэ мамырыгъэмрэ зэрыщытыр.

Къардэн Б.
и гъащ1эмрэ и лит. лэжьыгъэмрэ.
"Сэлэтым и гъуэгуанэ"повестыр зытеухуамрэ абы къи1уатэ гупсысэ
нэхъыщхьэмрэ.
Зауэ гъуэгуанэ хьэлъэр зэпызыча ди зауэл1хэм я образхэр повестым
къызэрыщыгъэлъэгъуар.
Къашыргъэ Хь.
и гъащ1эмрэ и лит. лэжьыгъэмрэ. Насыпым и хэк1ып1э" романым темэ
нэхъыщхьэ хуэхъуар. Тхыгъэм къыхэщыж ц1ыху пэрытхэр:Мурат, Батий,
Зинэ, Лолэ, Мусэ сымэ.
(Образы героев романа: Мурата, Батий,Зины, Лолы, Мусы)
Щоджэнц1ык1у 1
и гъащ1эмрэ и лит. лэжьыгъэмрэ. Щоджэнц1ык1у 1. и усэхэр
«Гурыф1ыгъуэ», «1уащхьэмахуэ». "Уи ц1эр ф1эсщынщ" повестыр
зытеухуамрэ гупсысэ щ1элъымрэ.
Ц1ыхухэм я зэхэщ1ык1ым щ1эмрэ жьымрэ зэрыщызэныкъуэкъур.
К1эрэф М.Ж.
и гъащ1эмрэ и лит. лэжьыгъэмрэ. "Адэ щ1эин мылъку хъурэ?" повестыр.
Повестым къыхэщыж образхэр. Повестым и ухуэк1эр, бзэр. Литературэ
сурэтыр.
Описание.
Тыуаршы А.У.
И гъащIэмрэ и литературэ лэжьыгъэмрэ.
Тыуаршы Аслъэн и прозэр.
«Нобэ, е зэикI» романыр зытеухуамрэ абы къиIуатэ гупсысэ
нэхъыщхьэмрэ. Тхыгъэм хэт лIыхъужьхэм я гъащIэмрэ я IуэхущIафэхэмрэ, я
хьэл-щэнхэмрэ я гурыгъу-гурыщIэхэмрэ, я цIыхугъэмрэ я хабзэ-нэмысымрэ
къэгъэлъэгъуа зэрыхъуа щIыкIэр.
Романыр зэрытха бзэр, персонажхэм я псэлъэкIэр.
Балъкъэр Ф.Гъу.

И гъащIэмрэ и литературэ лэжьыгъэмрэ.
УсакIуэм тхэн щыщIидзар, и япэ тхыгъэхэр къыщытрадзар, и япэ
тхылъыр дунейм къыщытехьар, иужькIэ абы къыкIэлъыкIуахэр.
Балъкъэр Фоусэт и лирикэр.
«Гъатхэ жэщхэм умыжей», «Кхъужьейхэр», «Мы жэщ кIыхьым зы
гупсысэ» (нэгъуэщIхэри ядыщIыбгъу хъунущ) усэхэр зытеухуамрэ абыхэм
къаIуатэ гупсысэ нэхъыщхьэхэмрэ. Усэхэм я гъэпсыкIэмрэ сюжетхэм яIэ
щытыкIэхэмрэ. Усэхэм я бзэр, къаIуатэ Iуэхугъуэхэм я гурыхьагъыр,
мыхьэнэуэ яIэр.
Кхъуэхъу Ц.М.
и гъащ1эмрэ и лит. лэжьыгъэмрэ. "Уасэ" рассказыр зытепсэлъыхьыр, щ1элъ
гупсысэр. "К1асэу щ1егъуэжащ" рассказыр. Рассказым къыщы1уэтар, и
гупсысэ нэхъыщхьэр.
Хьэхъупащ1э Хь. И
И гъащIэмрэ и литературэ лэжьыгъэмрэ.
ХьэхъупащIэр адыгэ литературэм къыщыхыхьа зэманыр, къызэрыхыхьэ
щIыкIэр, абы хуищIа хэлъхьэныгъэр. ТхакIуэм и литературэ лэжьыгъэм
игъуэта зыужьыныгъэр. ХьхъупащIэ Хь.Хь. и повестхэмрэ и рассказхэмрэ.
«Гур зыщ1эхъуэпсыр» повестым щыщ пычыгъуэ.
Еджак1уэхэм ябгъэдэлъ щ1эныгъэр, зэф1эк1ыр, есэныгъэхэр
къызэрапщытэ 1эмалхэр: илъэсым и щ1эдзэгъуэмрэ и к1эухымрэ
еджак1уэхэм я зэф1эк1ыр къэпщытэныгъэ, жьэры1уатэ, фронтальнэ жэуап
тыныгъэ. Гук1э зэгъэщ1эн, гъэхуауэ, зэхэщ1ык1ыгъуэу текстым къеджэн,
тест лэжьыгъэхэр, комплекснэу текстыр зэпкърыхыныгъэ, къызэрапщытэ
изложенэхэр, къызэрапщытэ сочиненэхэр, зэпэщауэ текст зэхэгъэувэн.

2.11-нэ класс.
Адыгэ литературэм и зэхэлъык1эр
«Щ1ымахуэ», «Ягуэшынкъым тхыдэр дэлэн 1упщ1эу», «Гугъэ», «Ц1ыхумрэ
Тхьэмрэ», «Илъэхъауэ мэзыжь щхьэк1эм» усэхэм къыщы1уэта гупсысэхэр.
(Основная идея стихотворении «Щ1ымахуэ», «Ягуэшынкъым тхыдэр дэлэн
1упщ1эу», «Гугъэ», «Ц1ыхумрэ Тхьэмрэ», «Илъэхъауэ мэзыжь щхьэк1эм».)
«Къру закъуэ», «Мусэ Мусэ и дыдымрэ» новеллэхэр зытеухуар. (Темы новелл З.
Налоева «Къру закъуэ», «Мусэ Мусэ и дыдымрэ».)
«Т1ыт1у и дыгъэ шыщ1э», «Хьэбалэ и пхъэ гуащэр», «Исмел и бригантинэ
ныкъуэщ1ыр» новеллэхэр зытеухуар. (Темы новелл З. Налоева «Т1ыт1у и дыгъэ
шыщ1э», «Хьэбалэ и пхъэ гуащэр», «Исмел и бригантинэ ныкъуэщ1ыр».)

Ноло З.М. «Урыху 1убыгъуэ» усэ тхылъыр. (Урок -беседа. З. М. Налоев. Сборник
стихотворении
«Урыху 1убыгъуэ»)
Литературэм и теорие. Прозэм и жанр ц1ык1ухэр. Эссе. (Теория литературы.
Малые жанры прозы. Эссе.)
«Азэмэт», «Къоджэм уигъэжейркъым» дилогием лъабжьэ хуэхъуар. (Основа
дилогии «Азэмэт», «Къоджэм уигъэжейркъым»)
Адыгагъэм, ныбжьэгъугъэм, пэжыгъэм романым щаубыд увып1эр. (Роль дружбы и
верности в романе)
«Къоджэм уигъэжейркъым» романым и ухуэк1эр.Литературэм и теорие. Диалог,
монолог, и щхьэм хужы1эныгъэ. (Построение сюжета романа «Къоджэм
уигъэжейркъым».Теория лит.. Диалог, монолог.)
«Гъатхэ губгъуэм», «Усак1уэм и мурад нэхъыщхьэр», «Лъахэ уэрэд», Си адэм и
фэеплъу» усэхэм ящ1элъ гупсысэр, гъэпсык1э я1эр. (Основная мысль
стихотворения «Гъатхэ губгъуэм», «Усак1уэм и мурад нэхъыщхьэр», «Лъахэ
уэрэд», «Си адэм и фэеплъу»)
Лирикэ л1ыхъу
жьым и образыр «Щхьэусыгъуэншэ гуф1эгъуэ», «Гъатхэмрэ хъыджэбзымрэ»,
«Адыгэ къафэ», «Къызжа1эр хъуркъым сэ си ф1эщ» усэхэм
къызэрыщыгъэлъэгъуар. ( Образ лирического героя в стихотворе
ниях «Щхьэу
сыгъуэншэ гуф1эгъуэ», «Гъатхэмрэ хъыджэбзымрэ», «Адыгэ къафэ», «Къызжа1эр
хъуркъым сэ си ф1эщ».)
«Дыщэбжьэхэр» «Гъэрэ щ1ырэ» «Лъыхъуэ уи насыпым» усэхэр зытеухуар,
гупсысэ щ1элъхэр. (Тема и основная мысль стихотворений «Дыщэбжьэхэр»,
«Гъэрэ щ1ырэ» , «Лъыхъуэ уи насыпым» )
Маф1эдз С. и тхыдэ романхэр. «Мыщэ лъэбжьанэ» романыр. (Романы
С. Мафедзева. Роман «Мыщэ лъэбжьанэ».)
«Мыщэ лъэбжьанэ» романым и ухуэк1эр, сюжетым и зыужьык1эр. (Построение
сюжета романа и его развитие.)
Романым хэт персонажхэр зыхуэдэр. Литературэм и теорие. Тхыдэ роман, романэпопее. (Персонажи романа.Теория литературы. Исторический роман. Романэпопея.)
«Къурш ажэм и л1эк1э», «Щымы1эж мэз» усэ-балладэхэр. (Баллады «Къурш
ажэм и л1эк1э», «Щымы1эж мэз»)
«Лъагъуныгъэм и къарур» хъыбарыр зытеухуамрэ гупсысэ щ1элъымрэ. (Тема и
основная мысль предания «Лъагъуныгъэм и къарур»)
«Щ1алэгъуэ», «Гугъэ» усэхэр. (Стихотворения «Щ1алэгъуэ», «Гугъэ»)
«Мы дунеишхуэм и дахагъым…» усэм и гупсысэ нэхъыщхьэр. (Основная мысль

стихотворения «Мы дунеишхуэм и дахагъым…»)
«Щыуагъэ» романым темэ нэхъыщхьэ хуэхъуар. (Главная тема романа «Щыуагъэ»)
Мыващ1э Хьэжбатыр и образыр романым къызэрыхэщыжыр. (Образ Мивачева
Хажбатыра в романе)
Елгъэр К.М. «Щыуагъэ» романыр. (Урок -беседа. Роман К. М. Эльгарова
«Щыуагъэ»)
Журт Б. и рассказхэр. «Мэрэмэжьей». Темэр, гупсысэ нэхъыщхьэр. (Рассказы Б.
Журто
ва. «Мэрэмэжьей». Тема, основная мысль.)
«Унагъуэ» романыр зытеухуар. (Тема романа «Унагъуэ».)
Романым хэт образ нэхъыщхьэхэр. (Главные образы романа.)
Хьэх С. Хь. и прозэр. «Шамсир», «Пшапэ бзыгъэ» рассказхэр. (Проза С. Х.
Хохова.Рассказы «Шамсир», «Пшапэ бзыгъэ».)
«Си хъуреягък1э» циклым хыхьэ тхыгъэ к1эщ1хэр. ( Цикл произв. «Си
хъуреягък1э».)
Литературэм и теорие. Ц1ыхум и дуней лъагъук1эмрэ тхак1уэм и 1уэху
еплъык1эмрэ. (Теория литературы Взгляд автора и восприятие человеком
окружающего мира)
«Тхыдэ-л1ыжь кхъахэр уанэтемыхщи…», «Хьэдрыхэ напэлъагъу щы1эжкъым»,
«Вагъубэ жэщыр налкъут нэхуп1э…» сонетхэм я темэр. (Тема сонет «Тхыдэ-л1ыжь
кхъахэр уанэтемыхщи…», «Хьэдрыхэ напэлъагъу щы1эжкъым», «Вагъубэ жэщыр
налкъут нэхуп1э…»)
1ут1ыж Борис и лъагъуныгъэ лирикэр. (Любовная лирика Бориса Утижева)
«Тыргъэтауэ» пьесэр зытеухуа къэхъугъэхэр. ( Основные события пьесы
«Тыргъэтауэ»)
Персонаж нэхъыщхьэхэм я образхэр. (Образы главных персонажей.)
1ут1ыж Б.Къу. «Нартхэ я дыгъэ», «Кхъужьеибэ» пьесэхэр. (Урок -беседа. Пьесы Б.
К. Утижева «Нартхэ я дыгъэ», «Кхъужьеибэ».)
Литературэм и теорие. Драмэ лэжьыгъэ л1эужьыгъуэхэр. (Теория литературы.Виды
драматических произведении.)
Мэзыхьэ Б. и рассказхэмрэ новеллэхэмрэ. (Рассказы и новеллы
Б. Мезихова.)
«Бжьыхьэр пщ1ащэ пылъэлъыжыгъуэщ» повестыр зытеухуар. Образ
нэхъыщхьэхэр. (Тема повести «Бжьыхьэр пщ1ащэ пылъэлъыжы
гъуэщ». Главные образы.)
Литературэм и теорие. Лирикэ л1ыхъужьым, образхэм я гъэпсык1эр. (Теория
литературы.Образы лирических героев)
«Лъэ1у», «Адэжь щ1ыналъэм» усэхэр зытеухуа 1уэхугъуэ нэхъыщхьэр. ( Главная
тема стихотворений «Лъэ1у», «Адэжь щ1ыналъэм».)

«Лабэ пхъэхуейхэр», «К1элъе1эу тхыдэм», «Пщэдджыжь дыгъэ» усэхэм ящ1элъ
гупсысэхэр. ( Основная мысль стихотворений
«Лабэ пхъэхуейхэр», «К1элъе1эу тхыдэм», «Пщэдджыжь дыгъэ».)
Зэгъэпщэныгъэ гъэщ1эгъуэнхэр усак1уэм къызэригъэсэбэпыр
Литературэм и теорие. Тхак1уэм и гупсысэмрэ ар къызэригъэлъагъуэ щ1ык1эмрэ.
Езым къигупсысауэ, щымы1ауэ 1уэхум къыхишэхэр. Фантастикэр. (
Использование сравнении поэтом Теория литературы. Вымышленные события в
произведениях писателей. Фантастика. )
Бещтокъуэ Хьэбаси усэхэм адыгэ хэкум и образыр къызэрыщыгъэлъэгъуар. (Образ
Родины в лирике Х. К. Бештокова.)
Анэм и образыр Бещтокъуэм и лирикэм къызэрыхэщыр. (Образ матери в
стихотворениях
Х. К. Бештокова.)
«Си дахэк1ей», «Изолъхьэ сигу сынэмык1уэну…», «Епэрхэр» усэхэр .
(Стихотворения «Си дахэк1ей», «Изолъхьэ сигу сынэмык1уэну…», «Епэрхэр» )
«Мывэ лъэхъэнэ» романыр зытеухуар, хэт л1ыхъужь нэхъыщхьэр. (Тема романа
«Мывэ лъэхъэнэ», главные образы.)
«Анэр нэм хуэдэщ» пьесэр. (Пьеса «Анэр нэм хуэдэщ».)
Драмэм хэт ц1ыхубз образхэр. (Женские образы в драме.)
Шинкубэ Б.Къу. «Жылак1э» романыр. (Урок -беседа. Роман Б. К. Шинкубы
«Жылак1э»)
«Сэ къэзгъэк1ыжыр къым мэш»,«К1уэц1
рык1ыбжэ»,«Сурэт», «Нэф», «Къосыр уэс» усэхэм къыхэщыж мотив
нэхъыщхьэхэр. (Основные мотивы стихотворений«Сэ къэзгъэк1ыжыр
къым мэш»,«К1уэц1
рык1ыбжэ»,«Сурэт», «Нэф», «Къосыр уэс».)
Бицу Анатолэ и псалъэхэр зыщ1элъ уэрэдхэр. Литературэм и теорие. Усэм щ1эт
макъамэр езыгъэф1ак1уэ 1эмалхэр. (Песни на слова Анатолия Бицуева.Теория
литературы.)
Бзэм, Хэкум, анэм ц1ыхум хуи1э лъагъуныгъэр Бемырзэ Мухьэдин и усэхэм
къызэрыхэщыжыр. (Любовь человека к родному языку, к Родине и матери в лирике
Мухадина Бемирзова.)
Хэхэс адыгэхэм я гъащ1э мытыншыр «Псыхэгъэ» усэм къызэрыщыгъэлъэгъуар.
(Отражение тяжёлой жизни адыгов на чужбине в стихотворении «Псыхэгъэ»)
«Адыгэ пщащэ», «Къагъэушащ адакъэхэм пщэдджыжьым», «Къру макъ» усэхэр
зытеухуар. Литерат. и теорие. Усэ гъэпсык1э л1эужьыгъуэхэр. (Темы
стихотворений «Адыгэ пщащэ», «Къагъэушащ адакъэхэм пщэдджыжьым», «Къру
макъ». Теория литературы. Виды стихосложения.)
Сонэ А.Къ. «1эгу- махуэ 1эщ1- жэщ» усэ тхылъыр. (Урок- беседа. Сборник
стихотворении А. К. Сонова «1эгу- махуэ 1эщ1- жэщ».)
«Гъэр зи к1ыхьагъыр» усэ гупыр. (Стихотворение «Гъэр зи к1ыхьагъыр».)
Ацкъэн Руслан и новеллэхэмрэ и тэрмэш лэжьыгъэмрэ.

Литерат. и теорие Психологизмэр. Ц1ыхубэм еиныгъэр. Тхыдэр. (Новеллы и
переводы Руслана Ацканова.
Теория литературы. Психологизм. Народность. История.)
«Ди кхъухьыр», «Дунеишхуэ, умы1эуэлъауэ», «Хуейщ дыгъэр бзийк1э гуэшэну»
усэхэм зауэмрэ мамырыгъэмрэ къызэрыхэщыжыр. (Тема войны и мира в
стихотворениях «Ди кхъухьыр», «Дунеишхуэ, умы1эуэлъауэ», «Хуейщ дыгъэр
бзийк1э гуэшэну».)
Мыкъуэжь А. и «Согъэщ1агъуэ», «Гъэщ1эгъуэныщэкъэ», «Егъэлеяуэ мы
щ1ылъэм…», нэгъуэщ1 усэхэри зытеухуар, гупсысэ щ1элъыр. (Тема и основная
мысль стихотворений А. Микожева «Согъэщ1агъуэ», «Гъэщ1эгъуэныщэкъэ»,
«Егъэлеяуэ мы щ1ылъэм…»)
Мыкъуэжь Анатолэ и поэзием адыгэ бзылъхугъэм и образым щиубыд увып1эр
(Образ адыгской женщины в поэзии Анатолия Микожева)
Иджырей адыгэ литературэ (1991-2010 гъэхэр). (Современная кабардиночеркесская литература (1991-2010 годы)
Гъэ псом яджар къегъэпщытэжын. (Повторение за год)

3.10-нэ класс.
Тематическэ план
разделыр

сыхьэт
бжыгъэхэр

Хэзыгъэгъуазэ. Иджырей адыгэ
литературэр Хэку зауэшхуэм и
зэманымрэ зауэ нэужь
илъэсхэмрэ. Адыгэ литературэр
50 – 90 гъэхэм.
К1ыщокъуэ А.П. и творчествэр.
Къашыргъэ Хь.и творчествэр.
Шортэн А.Т1. и творчествэр.
Щоджэнц1ык1у 1.У. и
творчествэр.
Къардэн Б.М. и творчествэр.
Кхъуэхъу Ц. и творчествэр
К1эрэф М.и творчествэр.
К1уащ Б. и творчествэр.
Нало А.и творчествэр.
Хьэнфэн А. и творчествэр.
Хьэхъупащ1э Хь. И творчествэр.
Балъкъэр Ф. и творчествэр.
Тыуаршы А. и творчествэр.
Гъэ псом зэджам къытегъэзэжын
Псори

-1

20
5
9
6
3
2
3
4
4
3
5
2
2
2
70

бзэм
зезыгъэужь
лэжьыгъэхэр
(соч. изл)

2
2

2
2

8

3.11-нэ класс.Тематическэ план

Раздел
чмрэ
Разделхэр Темэхэр
темэмр
эи
№

Сыхьэт. Контр
Бжыгъ. лэжь.

1.

Хэзыгъэгъуазэ.

1

2.

Иджырей адыгэ(Къэбэрдей –Шэрджэс
литературэ).

63

3.

Хэхэс адыгэ тхак1уэхэм я тхыгъэхэр.

2

4

Яджар къэпщытэжын

2

5

Псори

68

Практ.
лэжь.

6

4. 10-нэ класс
Календарнэ-тематическэ план

4. Календарнэ-тематическэ план
№

Темэр
Хэзыгъэгъуазэ. Адыгэ лит.Хэку
зауэшхуэ зэманымрэ зауэ нэужь
япэ илъэсхэмрэ.
Адыгэ литературэр 50-80-90
гъэхэм
К1ыщокъуэ Алим и гъащ1эмрэ и
творчествэмрэ
К1ыщокъуэм и лирикэмк1э обзор
«Сык1уэнт нэхъ псынщ1эу…»,
«Насып», «УУзыншэм сэ
жызо1э…»
Хэкум, хабзэм, нэмысым теухуа
усэхэр. «Кхъужьей къудамэ»,
«1уащхьэмахуэ»,

1

2
3
4
5

6

7

8
9

10
11

12

13

14

15

«Уи Хэку жыг закъуэ ф1эк1
имытми». «Хыр си щакъалъэу».
«Телъхьэ уанэр си шым»…»
«Адыгэ Хэку», «Зеич лант1эу».
«Хыр си шакъалъэу»
Хэку зауэшхуэм теухуа усэхэр.
«Сэлэт шырыкъу»,
«Зэкъуэшит1»
«Телъхьэ уанэ си шым», «Сэлэт
шырыкъу»
Сочиненэм зыхуэгъэхьэзырын.
«Зауэл1ым и образыр
К1ыщокъуэм и усэхэм
къызэрыхэщыр». Сочиненэр
егъэтхыжын
Сочиненэм зыхуэгъэхьэзырын.
«Зауэл1ым и образыр
К1ыщокъуэм и усэхэм
къызэрыхэщыр». Сочиненэр
егъэтхыжын
«Лъапсэ»романыр зытеухуамрэ
щ1элъ философскэ гупсысэ
нэхъыщхьэмрэ
Адыгэ ц1ыхубзыр пасэ
зэманымрэ ди нобэрей
гъащ1эмрэ.( Дэфэрэдж
Шагировнэ, Дэфэрэдж абы и
анэшхуэмрэ я образыр.)
К1ыщокъуэм и тв-м литературэм

щаджынур

щаджар

16

щиубыд увып1эр.Романым
пыщэн.
Романым и художественнэ –
изобразительнэ 1эмалхэр.

17

Тхыгьэм ит пычыгъуэхэр
Тхыгъэм и художественнэ
гъэпсык1эр.

18
19

Изложенэ (жьэры1уатэу)
Шортэн Аскэрбий и
биографиер

20

Шортэн А. Бгырысхэр
романыр.
Шортэн А. Бгырысхэр романыр
Образхэр.
Шорорэ Солнцевымрэ я образыр

21
22

23
24
25
26
27
28

29

30
31

32
33

Романым хэт адрей персонажхэм
я образыр.
. Мурат» пьесэр зытеухуамрэ
къи1уатэ гупсысэ нэхъ.сод..
Пьесэм къыхэщыж
персонажхэр,зэрытха бзэр.
Сочиненэ элемент зи1э
изложенэ.
Сочиненэ
Класс щ1ыб сыхьэт.
«Къазэнокъуэ Жабэгъы»
Шортэн А.
К1уащ Б и гъащ1эмрэ и лит-нэ
лэжь. Хэкум, лъэпкъым, лъахэм
теухуа К1уащым и усэхэр.
Шэрдж», «Уэр мыхъуам
сыбгъэдамэншэт»,н
К1уащ Бет1ал и поэмэхэмрэ и
балладэхэмрэ
«Нэху» поэмэр Поэмэм и темэр,
гупсысэ нэхъыщхьэр, къыхэщыж
образхэр.Лит. и теорие.
Инверсие.
К1уащ Б и усэхэмк1э урокзэпеуэ.Класс щ1ыб сыхьэт.
Нало А. и гъащ1эмрэ и творческэ
гъуэгуанэмрэ. И прозэм къа1уатэ
гурыщ1эр.
«Псыхьэ нанэ»рассказыр.

34

35

36

37

38

39
40
41

42
43
44

45

46
47

48

«Нэхущ шу»романым и темэ
нэхъыщхьэр.
Романым къыхэщыж образ
нэхъыщхьэхэр
Лъэпкъым я зэныбжьэгъуныгъэр
романым къызэрыхэщыр.
Сочиненэм зыхуэгъэхьэзырын.
«Лъэпкъым и л1ык1уэ нэс»
( Залымджэрий и образыр
романным къызэрыхэщыр.)
Сочиненэр егъэтхыжын
Сочиненэм зыхуэгъэхьэзырын.
«Лъэпкъым и л1ык1уэ нэс»
( Залымджэрий и образыр
романным къызэрыхэщыр.)
Сочиненэр егъэтхыжын
Хьэнфэн А и гъащ1эмрэ и лит.нэ лэжь-рэ
«Хуарэм», «Джэгузэхэшэ»,
«Инжыдж 1уфэ»усэхэр
«Насып 1уащхьэ», «Адыгэ
нэмыс» усэхэр
Класс щ1ыб сыхьэт. Нало А. и
рассказхэмк1э.
Къардэн Б и гъащ1эмрэ и твор-рэ
«Сэлэтым и гъуэгуанэ»
повестыр.
Содержанэр, темэр
Зауэл1хэм я образыр повестым
къызэрыщыгъэлъэгъуар.
Класс щ1ыб сыхьэт. Налом и
«Бжьэр къэпщ1ащ » тхыгъэмк1э.
Къэшыргъэ Хь. И гъащ1эмрэ и
творчествэмрэ.
«Насыпым и хэк1ып1э» романым
и темэ нэхъыщхьэ хуэхъуар
Тхыгъэм къыхэщ образ
нэхъышхьэхэр. Тхыгъэм
къыхэщыж образ образ
гурымыхьхэр
Романым и ухуэк1эр, зэрытха
бзэр.
Литературэм и теорие. Лит-нэ
л1ыхъужьхэр зэригуэш
Романым щыщ пычыгъуэм
щыщ изложенэ егъэтхын.
Изложенэр егъэтхыжын
Изложенэр егъэтхыжын

49

Щоджэнц1ык1у 1 и гъащ1эмрэ и
литературнэ лэжьыгъэмрэ.
Щоджэнц1ык1у 1 и усэхэр
«Гурыф1ыгъуэ», н

50

«Уи ц1эр ф1эсщынщ» повестыр
зытеухуамрэ гупсысэ щ1элъымрэ
Ц1ыхум я зэхэщ1ык1ыр. Щ1эмрэ
жьымрэ я зэныкъуэкъуныгъэр.
Хабзэжь къыхэщыр.
Повестым къыхэщыж образ
нэхъыщхьэхэр.
Упщ1эхэмк1э повестыр
зэпкъырыхын.
Классщ1ыб сыхьэт
Щоджэнц1ык1ум и прозэхэмк1э
«Щхьэгъубжэ нэху»
К1эрэф М и гъащ1эмрэ и творчрэ. «Адэ щ1эин мылъку хъурэ?»
Повестым къыхэщыж образхэр
Повестым и ухуэк1эр, бзэр

51

52

53

54
55

56

57

58

59
60

61
61

62
63
64

Б/З. Сочиненэ«К1эрэфым и
повестым адэ- анэмрэ бынымрэ
я зэхущытык1эр
къызэрыхэщыр»
Б/З. Сочиненэ«К1эрэфым и
повестым адэ- анэмрэ бынымрэ
я зэхущытык1эр
къызэрыхэщыр»
Тыуаршы А и гъащ1эмрэ и
творч-рэ. Прозэр
«Нобэ е зэи» романыр
зытеухуамрэ и гупсысэ нэхъ.
Тхыгъэм къыхэщыж образхэр
Романым и ухуэк1эр
Балъкъэр Ф. и гъащ1эмрэ и
твор-рэ
Балъкъэрым и усэхэр.
Литературэм и теорие. Эпиграф.
Антитеза
Кхъуэхъу Ц.М. гъащ1эмрэ и
твор-рэ
«Уасэ» рассказыр
«К1асэу щ1егъуэжащ» рассказыр
Сочиненэ. «Сэ сызыщ1эхъуэпс
1эщ1агъэр»
Хьэхъупащ1эХь и гъащ1эмрэ и
твор-рэ
«Гъуэгу хэк1ып1э»
повестым и содержанэр, темэр

65

66

«Гъуэгу хэк1ып1э»повестыр
зытеухуамрэ и гупсысэ нэхъ.
Интеллигенцэм и образыр
повестым
къызэрыщыгъэлъэгъуар.
Тхыгъэм и ухуэк1эр, бзэр

67

Изложенэ, Сочиненэ элемент и1эу

68
69
70

Изложенэ, Сочиненэ элемент и1эу

Тест лэжьыгъэхэр
Яджар къэпщытэжыныгъэ

4.11-нэ классКалендарно – тематическэ план
№

Темэхэр

п/п
1

Хэзыгъэгъуазэ. Нало Заур и творчествэр.

2

5

«Щ1ымахуэ», «Ягуэшынкъым тхыдэр дэлэн 1упщ1эу»,
«Гугъэ», «Ц1ыхумрэ Тхьэмрэ», «Илъэхъауэ мэзыжь
щхьэк1эм» усэхэм къыщы1уэта гупсысэхэр
«Къру закъуэ», «Мусэрэ Мусэ и дыдымрэ» новеллэхэр
зытеухуар.
«Т1ыт1у и дыгъэ шыщ1э», «Хьэбалэ и пхъэ гуащэр»,
«Исмел и бригантинэ ныкъуэщ1ыр» новеллэхэр
зытеухуар.
Ноло З.М. «Урыху 1убыгъуэ» усэ тхылъыр.

6

Литературэм и теорие. Прозэм и жанр ц1ык1ухэр. Эссе.

7

«Азэмэт», «Къоджэм уигъэжейркъым» дилогием
лъабжьэ хуэхъуар
Адыгагъэм, ныбжьэгъугъэм, пэжыгъэм романым
щаубыд увып1эр.
«Къоджэм уигъэжейркъым» романым и
ухуэк1эр.Литературэм и теорие. Диалог, монолог, и
щхьэм хужы1эныгъэ.
«Гъатхэ губгъуэм», «Усак1уэм и мурад нэхъыщхьэр»,
«Лъахэ уэрэд», Си адэм и фэеплъу» усэхэм ящ1элъ
гупсысэр, гъэпсык1э я1эр.
Лирикэ л1ыхъужьым и образыр «Щхьэусыгъуэншэ
гуф1эгъуэ», «Гъатхэмрэ хъыджэбзымрэ», «Адыгэ
къафэ», «Къызжа1эр хъуркъым сэ си ф1эщ» усэхэм
къызэрыщыгъэлъэгъуар.

3
4

8
9

10

11

12
13

«Дыщэбжьэхэр» «Гъэрэ щ1ырэ» «Лъыхъуэ уи
насыпым» усэхэр зытеухуар, гупсысэ щ1элъхэр.
Тхьэгъэзит Зубер и творчествэм ехьэл1а сочиненэм
хуэгъэхьэзырын.

План Факт.

14

Сочиненэр ятхын.

15

Маф1эдз С. и тхыдэ романхэр. «Мыщэ лъэбжьанэ»
романыр.

16

«Мыщэ лъэбжьанэ» романым и ухуэк1эр, сюжетым и
зыужьык1эр.

17

18
19

20
21
22
23
24
25

Романым хэт персонажхэр зыхуэдэр. Литературэм и
теорие. Тхыдэ роман, роман-эпопее.
«Къурш ажэм и л1эк1э», «Щымы1эж мэз» усэбалладэхэр.
«Лъагъуныгъэм и къарур» хъыбарыр зытеухуамрэ
гупсысэ щ1элъымрэ.
«Щ1алэгъуэ», «Гугъэ» усэхэр.
«Мы дунеишхуэм и дахагъым…» усэм и гупсысэ
нэхъыщхьэр.
«Щыуагъэ» романым темэ нэхъыщхьэ хуэхъуар.
Мыващ1э Хьэжбатыр и образыр романым
къызэрыхэщыжыр.
Елгъэр К.М. «Щыуагъэ» романыр.
Журт Б. и рассказхэр. «Мэрэмэжьей». Темэр, гупсысэ
нэхъыщхьэр.

26
27
28

«Унагъуэ» романыр зытеухуар.
Романым хэт образ нэхъыщхьэхэр.
Хьэх С. Хь. и прозэр. «Шамсир», «Пшапэ бзыгъэ»
рассказхэр.

29
30

«Си хъуреягък1э» циклым хыхьэ тхыгъэ к1эщ1хэр.
Литературэм и теорие. Ц1ыхум и дуней лъагъук1эмрэ
тхак1уэм и 1уэху еплъык1эмрэ.
«Тхыдэ-л1ыжь кхъахэр уанэтемыхщи…», «Хьэдрыхэ
напэлъагъу щы1эжкъым», «Вагъубэ жэщыр налкъут
нэхуп1э…» сонетхэм я темэр.
1ут1ыж Борис и лъагъуныгъэ лирикэр. (Любовная
лирика Бориса Утижева)
«Тыргъэтауэ» пьесэр зытеухуа къэхъугъэхэр.

31

32
33

34
35
36
37

Персонаж нэхъыщхьэхэм я образхэр
1ут1ыж Б. Къу. «Нартхэ я дыгъэ», «Кхъужьеибэ»
пьесэхэр.
Литературэм и теорие. Драмэ лэжьыгъэ л1эужьыгъуэхэр.
Мэзыхьэ Б. и рассказхэмрэ новеллэхэмрэ.

38

«Бжьыхьэр пщ1ащэ пылъэлъыжыгъуэщ» повестыр
зытеухуар. Образ нэхъыщхьэхэр.

39

Литературэм и теорие. Лирикэ л1ыхъужьым, образхэм я
гъэпсык1эр.
«Зауэм л1ыгъэ щызезыхьар лъэпкъым и напэщ»
темэр ди адыгэ литературэм къызэрыхэщыжыр.
Сочиненэм хуэгъэхьэзырын.
Сочиненэр ятхын.
«Лъэ1у», «Адэжь щ1ыналъэм» усэхэр зытеухуа
1уэхугъуэ нэхъыщхьэр.
«Лабэ пхъэхуейхэр», «К1элъе1эу тхыдэм»,
«Пщэдджыжь дыгъэ» усэхэм ящ1элъ гупсысэхэр.

40

41
42
43

44

45
46
47
48
49
50
51
52

Зэгъэпщэныгъэ гъэщ1эгъуэнхэр усак1уэм
къызэригъэсэбэпыр
Литературэм и теорие. Тхак1уэм и гупсысэмрэ ар
къызэригъэлъагъуэ щ1ык1эмрэ. Езым къигупсысауэ,
щымы1ауэ 1уэхум къыхишэхэр. Фантастикэр.
Бещтокъуэ Хьэбаси усэхэм адыгэ хэкум и образыр
къызэрыщыгъэлъэгъуар.
Анэм и образыр Бещтокъуэм и лирикэм къызэрыхэщыр.
«Си дахэк1ей», «Изолъхьэ сигу сынэмык1уэну…»,
«Епэрхэр» усэхэр.
«Мывэ лъэхъэнэ» романыр зытеухуар, хэт л1ыхъужь
нэхъыщхьэр.
Бещтокъуэ Хьэбас и творчествэм ехьэл1а сочиненэм
хуэгъэхьэзырын.
Сочиненэ тхын.
«Анэр нэм хуэдэщ» пьесэр.
Драмэм хэт ц1ыхубз образхэр.

53

Шинкубэ Б.Къу. «Жылак1э» романыр.

54

«Сэ къэзгъэк1ыжыр къым мэш» ,«К1уэц1рык1ыбжэ»,
«Сурэт», «Нэф», «Къосыр уэс» усэхэм къыхэщыж мотив
нэхъыщхьэхэр.

55

Бицу Анатолэ и псалъэхэр зыщ1элъ уэрэдхэр.
Литературэм и теорие. Усэм щ1эт макъамэр
езыгъэф1ак1уэ 1эмалхэр.
Бзэм, Хэкум, анэм ц1ыхум хуи1э лъагъуныгъэр Бемырзэ
Мухьэдин и усэхэм къызэрыхэщыжыр.
Хэхэс адыгэхэм я гъащ1э мытыншыр «Псыхэгъэ» усэм
къызэрыщыгъэлъэгъуар.

56
57

58

«Адыгэ пщащэ», «Къагъэушащ адакъэхэм
пщэдджыжьым», «Къру макъ» усэхэр зытеухуар.
Литерат. и теорие. Усэ гъэпсык1э л1эужьыгъуэхэр.

59
60
61

Сонэ А.Къ. «1эгу- махуэ 1эщ1- жэщ» усэ тхылъыр.
«Гъэр зи к1ыхьагъыр» усэ гупыр.
Ацкъэн Руслан и новеллэхэмрэ и тэрмэш лэжьыгъэмрэ.
Литерат. и теорие Психологизмэр. Ц1ыхубэм еиныгъэр.
Тхыдэр.

62

«Ди кхъухьыр», «Дунеишхуэ, умы1эуэлъауэ», «Хуейщ
дыгъэр бзийк1э гуэшэну» усэхэм зауэмрэ мамырыгъэмрэ
къызэрыхэщыжыр.
Мыкъуэжь А. и «Согъэщ1агъуэ»,
«Гъэщ1эгъуэныщэкъэ», «Егъэлеяуэ мы щ1ылъэм…»,
нэгъуэщ1 усэхэри зытеухуар, гупсысэ щ1элъыр.

63

64
65
66
67
68
68

Мыкъуэжь Анатолэ и поэзием адыгэ бзылъхугъэм и
образым щиубыд увып1эр.
Хэхэс адыгэ тхак1уэхэм я тхыгъэхэр
Хэхэс Адыгэтхак1уэхэм я тхыгъэхэр).
Гъэ псом яджар къегъэпщытэжын.
Гъэ псом яджар къегъэпщытэжын.